Westerborkpad 7: Putten-Harderwijk

Anderhalve kilometer na station Putten bevindt zich kasteel De Vanenburg. In 1942 waren daar Joodse mannen gehuisvest, die onder toezicht van de Heidemaatschappij dwangarbeid verrichten: langs het IJsselmeer moesten zij weilanden egaliseren. De mannen mochten geen bezoek ontvangen en ook pakjes konden niet in ontvangst worden genomen. Er is weinig bekend van De Vanenburg in oorlogstijd. De spaarzame informatie die voorhanden is, komt van de briefkaarten van gevangene David Brandon. Op vrijdag 2 oktober 1942 schreef hij: ‘Beste vrouw, schrik niet en wees sterk. Zo-even is de Grüne Polizei in het kamp gekomen. Wij moeten morgen naar Westerbork en vandaaruit naar Duitsland. Niets aan te doen. Hou je goed.’ Vanuit Westerbork werd David naar Auschwitz gedeporteerd. Hij keerde niet terug.
We wandelen aanvankelijk door landbouwgebied en even verderop door bos, waarna we uiteindelijk langs het spoor en langs de rand van de Groevenbeekse Heide Ermelo binnenlopen.
In Ermelo was tijdens de Tweede Wereldoorlog het verzet sterk georganiseerd. Berend Dijkman, schuilnaam ‘Piet van de Veluwe’, had de leiding over een aantal verzetsgroepen, waarvan het hoofdkwartier was ondergebracht bij bakkerij Drost aan de Stationsstraat. Elders in Ermelo, in een huis tegenover blindeninstituut Sonneheerdt, was door het verzet een geheime telefooncentrale ondergebracht, vanwaaruit ’s nachts via koerier(ster)s berichten werden verspreid naar de verzetsorganisaties. CHU-burgemeester Martens weigerde in november 1942 alle medewerking aan het deporteren van Joden, wat hem zijn baan en zijn pensioenrechten kostte. Eind 1944 werd het hoofdkwartier van het verzet opgerold door de Sicherheitsdienst en de werd bakkerij Drost in brand gestoken. De SD kreeg daarbij ook Dijkmans archief in handen, wat een groot aantal verzetsmensen, en uiteindelijk ook hemzelf, het leven kostte.
Door een relatief dichtbebouwd gebied lopen we de laatste kilometers van Ermelo naar Harderwijk, waar we even voor het station de Joodse begraafplaats passeren, die daar in 1764 werd aangelegd.